W galerii Magnez czynna jest wystawa poświęcona 200. rocznicy budowy pałacu Lubomirskich. Wystawa, poprzez zgromadzone dokumenty archiwalne, fotografie i eksponaty, prezentuje rozwój założenia pałacowo-parkowego, zmiany zachodzące w bryle pałacu i jego wystroju, kolejnych właścicieli, a także zgromadzone w pałacu zbiory biblioteczne, sztuki i pamiątek historycznych. Na wystawie zaprezentowano także tematy związane z życiem większości dworów i rezydencji: życie towarzyskie i rozrywki, działalność charytatywną i społeczną pań na Przeworsku, życie rodzinne i uroczystości odbywające się w przeworskiej rezydencji, podstawy gospodarcze funkcjonowania rezydencji, w tym organizację i zakłady przemysłowe należące do Ordynacji Przeworskiej, myślistwo i gospodarkę łowiecką w majątkach Lubomirskich i wiele innych zagadnień.

• Muzeum-Zamku w Łańcucie,
• Muzeum Okręgowego w Rzeszowie,
• Muzeum Narodowego w Warszawie,
• Muzeum Narodowego w Krakowie,
• Klasztoru SS. Miłosierdzia w Przeworsku,
• zbiorów własnych Muzeum w Przeworsku.

200 LAT PAŁACU LUBOMIRSKICH W PRZEWORSKU KALENDARIUM

• 1791 - po bezpotomnej śmierci Antoniego i Zofii Lubomirskich dobra przeworskie dziedziczą córki Stanisława i Izabeli Lubomirskich z Łańcuta
• 1799 - Izabela Lubomirska kupuje dobra przeworskie od swoich córek
• 1800 - rozpoczyna się przebudowa dworu, pierwsze prace prowadzi architekt nadworny Lubomirskiej, Jan Griesmeyer
• 1801 - 20 sierpnia Izabela Lubomirska podpisuje akt darowizny przeworszczyzny na rzecz Henryka Lubomirskiego
• 1803 - nadwornym architektem Lubomirskiej zostaje Christian Piotr Aigner ? w kontrakcie zawarto także zapis dotyczący rozpoczętej budowy w Przeworsku. Prace podejmuje także współpracownik Aignera, sztukator Fryderyk Bauman.
• 1807 - Henryk Lubomirski poślubia w Dreźnie stolnikównę litewską Teresę Czartoryską, córkę Józefa Czartoryskiego z Korca. Pałac w Przeworsku staje się rezydencją rodową, gdzie księstwo Lubomirscy zapraszają gości i włączają się w życie towarzyskie okolicznej szlachty i arystokracji.
• 1816 - po śmierci księżnej Izabeli, Henryk Lubomirski przenosi z pałacu wiedeńskiego do Przeworska odziedziczone oraz zgromadzone we własnych kolekcjach zbiory artystyczne. Lubomirscy na stałe osiadają w pałacu przeworskim.
• 1823 - Henryk Lubomirski podpisuje umowę z Maksymilianem Ossolińskim o włączeniu zbiorów przeworskich do Zakładu Narodowego im. Ossolińskich i utworzenia z nich Muzeum im. Lubomirskich. W umowie zobowiązuje się do utworzenia Ordynacji Przeworskiej, która ma zabezpieczać fundusze dla Ossolineum. W zamian za to zostaje dziedzicznym Kuratorem Literackim (kuratoria naukowa) Zakładu.
• 1827 - przebudowa pałacu przed ślubem córki Henryka, Izabeli Lubomirskiej z księciem Władysławem Sanguszką z Gumnisk. Plany ogrzewania Meisnerowskiego (nawiew ciepłym powietrzem) sporządza inżynier Józef Bem. Przebudowa wielkiego salonu, budowa kaplicy i łącznika, dekoracje sztukatorskie oranżerii i salonu różowego są dziełem Antoniego Baumana, syna Fryderyka. W 1833 Antoni Bauman odchodzi do Potockich Krzeszowic.
• 1850 - umiera w Dreźnie ks. Henryk Lubomirski. Jedyny syn Jerzy Lubomirski dziedziczy dobra przeworskie i w następnych latach prowadzi rozbudowę budynków gospodarczych oraz nadbudowę II piętra pałacu według projektów Feliksa Księżarskiego.
• 1868 - parlament austrowęgier zatwierdza Ordynację Przeworską. Starania o utworzenie ordynacji rodowej rozpoczął Henryk Lubomirski, przez czterdzieści lat władze austriackie starały się nie dopuścić do jej powstania.
• 1872 - umiera nagle Jerzy Lubomirski, pozostawiając nieletniego następcę na Ordynacji Andrzeja (ur. 1862). Do pełnoletniości Ordynacją administruje matka Ordynata Cecylia z Zamoyskich Lubomirska.
• 1905 - na zamówienie Andrzeja Lubomirskiego architekt Tadeusz Stryjeński sporządza plany budowy nowego pałacu (w miejscu istniejącego). Z niewiadomych przyczyn projektu nie zrealizowano.
• 1920 - na zamówienie Andrzeja Lubomirskiego architekt Józef Gałęzowski sporządza plany rozbudowy i przebudowy pałacu. Tych planów także nie zrealizowano. Wzniesiono jedynie kordegardę i reprezentacyjną bramę.
• 1944 - w lipcu książę Andrzej Lubomirski, uciekając przed nadciągającą Armią Czerwoną, opuszcza pałac. Opuszcza go także syn Jerzy Rafał Lubomirski oraz pozostała rodzina, która spędziła tu całą okupację niemiecką. Pałacem i jego zbiorami opiekują się Maria Małgorzata i Wanda Sierakowskie ? wnuczki Andrzeja Lubomirskiego. Na podstawie dekretu o reformie rolnej pałac zostaje znacjonalizowany. Z zachowanych zbiorów utworzono Składnicę Muzealną, którą opiekują się siostry Sierakowskie.
• 1946 - dokonano wpisu do księgi wieczystej przejmując pałac wraz z otoczeniem na własność Skarbu Państwa.
• 1947 - likwidacja Składnicy Muzealnej. Zbiory przeworskie przekazane zostają do Muzeum w Łańcucie oraz w mniejszych partiach do innych muzeów w kraju.
• 1970 - zapada decyzja o utworzeniu w pałacu filii Muzeum-Zamku w Łańcucie i wyposażeniu wnętrz w dawne zbiory przeworskie przejęte przez tamtejsze muzeum. Rozpoczyna się kapitalny remont i prace konserwatorskie.
• 1974 - muzeum rozpoczyna działalność otwierając ekspozycje historii miasta i regionu.
• 1985 - po zakończeniu długotrwałej konserwacji, zostaje zorganizowana ekspozycja wnętrz pałacowych
• 1999 - na zaproszenie Starosty Powiatu Przeworskiego do Przeworska przybywają, po raz pierwszy od zakończenia wojny, wnukowie Andrzeja Lubomirskiego. Było to największe spotkanie rodzinne po 1944 r.

Ikonografia pałacu Lubomirskich w Przeworsku

Najstarsza ikonografia pałacu Lubomirskich w Przeworsku sięga I połowy wieku XIX. Pierwszym w szeregu dzieł przedstawiających tę budowlę jest litografia Piotra Pillera według rysunku Antoniego Langego, wydana w we Lwowie latach 1825-1827 w cyklu 44 grafik w Zbiorze widoków celniejszych ogrodów w Polsce. Wydanie tego zbioru zostało sfinansowane przez księcia Henryka Lubomirskiego. W kolekcji Muzeum w Przeworsku znajdują się dwie litografie: Pałac księcia Henryka Lubomirskiego w Przeworsku oraz Pałac Lubomirskich w Równem na Wołyniu - dom rodzinny Henryka Lubomirskiego.

Kolejnym dziełem, na którym utrwalono widok pałacu jest akwarela znajdująca się w albumie Petit Portfeuille ze zbiorów Potockich z Krzeszowic, obecnie w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie. Akwarela jest sygnowana opatrzona podpisem ?Przeworsk 1835?.

Obydwa widoki przedstawiają pałac do strony zachodniej. Są to jedyne znane nam przekazy ikonograficzne, w których utrwalono wygląd pałacu Lubomirskich przed późniejszą nadbudową drugiego piętra. Poza pałacem ukazują one także sąsiadującą zabudowę dworską oraz otaczający go park.

W okresie około 20 lat, od roku 1850 do 1870, z powodu intensywnych prac budowlanych związanych z rozbudową oraz pozostałymi zmianami w jego bryle zewnętrznej, ikonografia pałacu prawdopodobnie nie wzbogaciła się o żadne dzieło. Prace budowlane zadecydowały zapewne o tym, że obiekt był mało atrakcyjny dla rysowników i malarzy, zaś i sama rodzina książęca prawdopodobnie nie prowadziła w tym okresie w przeworskiej siedzibie zbyt ożywionego życia towarzyskiego, mieszkając głównie w swoim pałacu krakowskim.

W ostatnich dziesięcioleciach wieku XIX pałac przeworski, już po rozbudowie, został utrwalony na znanych nam dwóch najwcześniejszych fotografiach. Pierwsza z nich przedstawia widok pałacu od wschodu. Jest to pierwszy widok przedstawiający elewację wschodnią pałacu. Na uwagę zasługują jego mieszkańcy oraz służba, sfotografowani przed budynkiem i na balkonach pierwszego i drugiego piętra. Sądząc po strojach dam, mógł to być okres żałoby w rodzinie. Być może po śmierci w 1872 roku księcia Jerzego Henryka Lubomirskiego, co pozwalałoby datować czas wykonania tej fotografii na lato 1872 lub 1873 roku. Druga ze wspomnianych fotografii przedstawia grupę urzędników Ordynacji Przeworskiej sfotografowaną przed elewacją zachodnią pałacu. W tle fotografii znajduje się tylko fragment elewacji parteru, widzimy za to po raz pierwszy zbliżenie podcienia z rzędem filarów, w którym urządzona była otwarta galeria rzeźby antycznej z kolekcji Henryka Lubomirskiego. Fotografia te według opisu sporządzonego przez Józefa Benbenka ma przedstawiać m.in. Teofila Baumana - zarządcę Ordynacji, co pozwala datować tę fotografię na lata 70 lub 80 XIX wieku. Obydwie fotografie znajdują się w zbiorach fotografii archiwalnej muzeum.

Wraz z rozwojem i upowszechnieniem się fotografii, na przełomie XIX i XX wieku, także pałac przeworski wzbogacił się o liczniej wykonywane fotografie zarówno profesjonalne, jak i amatorskie. W roku 1900 lub niewiele wcześniej nakładem Mendla Adolfa z Przeworska wydana została pierwsza karta pocztowa z widokiem pałacu. Na fotografii tej widoczny jest tzw. salon szklany na pierwszym piętrze pałacu, wzniesiony według projektu Feliksa Księżarskiego, który istniał prawdopodobnie do końca I wojny światowej. Także eleganckie zaproszenia na śniadania rozsyłane przez księżną Eleonorę Lubomirską zaopatrzone były w podobny widok elewacji zachodniej pałacu ze wspomnianym salonem szklanym. W zbiorach muzeum znajdują się dwa takie zaproszenia na śniadania wydawane w dniu 17 czerwca 1909 roku i 20 lipca 1910 roku.

W zbiorach Biblioteki Muzeum-Zamku w Łańcucie przechowywany jest album rodzinny Lubomirskich z Przeworska, w którym znajduje się szereg amatorskich fotografii rodzinnych. Są wśród nich zdjęcia wykonywane w siedzibie rodowej i jej otoczeniu. Sądząc po wieku fotografowanych członków rodziny książęcej, a zwłaszcza dzieci, najwcześniejsze fotografie zostały wykonane około 1890-1895 roku, ostatnie zaś w okresie II wojny światowej, przed lipcem 1944 roku. Do najbardziej interesujących fotografii w tym zespole należą widoki parku i wnętrz pałacowych. Jedna z fotografii z końca XIX wieku ukazuje zabawę księcia Andrzeja Lubomirskiego z dziećmi przed budynkiem oficyny zielonej. Mimo niewielkich rozmiarów i amatorskiego wykonania, fotografia ta pozwala zorientować się w wyglądzie wspomnianej oficyny, wymienianej w szeregu dokumentów o charakterze majątkowym już w końcu XVIII wieku, nigdzie wcześniej jednak nie utrwalonej widoku rysowanym czy malowanym.

Akwarela z 1909 sygnowana nazwiskiem E. Janowski, własność Antoniego Potulickiego (wnuka Andrzeja Lubomirskiego) z Nowego Jorku, uzupełnia ikonografię pałacu od strony wschodniej, ukazując także oficynę zieloną. Jest to jak się wydaje ostatni przekaz ikonograficzny przedstawiający te oficynę. Około 1918 roku została ona rozebrana z powodu złego stanu. Wspomniana fotografia i akwarela są do dziś jedynymi przekazami dokumentującymi oficynę zieloną.

Poza wspomnianymi już fotografiami amatorskimi, fotografiami zamieszczanymi w prasie i okazjonalnych wydawnictwach książkowych, w latach 30. XX wieku wydano serię składającą się z 3 widokówek przedstawiających: bramę wjazdową z kordegardą, widok pałacu od zachodu i widok pałacu od północnego zachodu. Widokówki z tej serii znajdują się w zbiorach Muzeum w Przeworsku, pojawiają się tez często na rynku antykwarycznym.

Dla badaczy oraz osób zainteresowanych życiem codziennym arystokracji bardzo interesujące są fotografie wnętrz mieszkalnych pałacu. Fotografie z albumu łańcuckiego, nie zawsze udane technicznie, ukazują salony i pokoje prywatne w pałacu i oficynie białej (gościnnej). Jak się wydaje zostały wykonane na początku lub w pierwszych dziesięcioleciach XX wieku. Nieco później, w 1938 roku, wnętrza te fotografował Roman Aftanazy - pracownik lwowskiego Ossolineum, już wówczas gromadzący materiały do dzieła swojego życia, wielotomowych Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczpospolitej, które drukiem ogłoszono dopiero w latach 80. XX wieku. Część tych fotografii autor, posługując się pseudonimem Ksawery Niedobitowski, opublikował w 1939 roku w czasopiśmie "Światowid". Fotografie Romana Aftanazego, są nieocenionym źródłem ikonograficznym, rejestrującym wygląd wnętrz pałacu i zgromadzone w nim dzieła sztuki przed 1939 rokiem. W okresie II wojny światowej, kiedy pałac zamieszkiwany był stale przez rodzinę Lubomirskich oraz licznych krewnych, którzy po utracili majątki na wschodzie, wykonywano liczne fotografie pamiątkowe gospodarzy i ich gości. Nikt nie pokusił się już jednak o wykonanie dokumentacji samego pałacu, zwłaszcza jego wnętrz z pozostałym cennym wyposażeniem, które Andrzej Lubomirski świadomie pozostawiał udając się na emigrację. Tak więc po fotografiach Romana Aftanazego z 1938 roku, wnętrza pałacowe (już bez wyposażenia) ponownie fotografowano dopiero w czasach PRL-u, gdy zapadła decyzja o lokalizacji w nim muzeum i o przystąpieniu do gruntownych prac konserwatorskich.

Dzieje powojenne pałacu są stosunkowo dobrze udokumentowane w licznych fotografiach, które są rozproszone w wielu zbiorach archiwalnych i prywatnych, także w zbiorach Muzeum w Przeworsku.