Strony internetowe Muzeum w Przeworsku używają cookies („ciasteczek”). Są one potrzebne do prawidłowego działania oraz używane do celów statystycznych. Korzystając z niniejszego serwisu internetowego wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Jeśli chcesz się dowiedzieć więcej lub zmienić ustawienia przeglądarki zapoznaj się z Polityką plików cookies.

Aktualności

23.05.2012

NASZE TURKI - STRAŻE GROBOWE W POWIECIE PRZEWORSKIM

W sobotę 19 maja w galerii "Magnez" otwarto wystawę fotograficzną "TURKI - STRAŻE GROBOWE W POWIECIE PRZEWORSKIM", odbyła się także promocja albumu autorstwa Katarzyny Ignas p.t. "NASZE TURKI - STRAŻE GROBOWE W POWIECIE PRZEWORSKIM" oraz prezentacja filmu dokumentującego ten zwyczaj.  

                                                               

     Nasze turki – straże grobowe w powiecie przeworskim – to tytuł wydawnictwa albumowego, wydanego nakładem Muzeum w Przeworsku przy współpracy Podkarpackiej Regionalnej Organizacji Turystycznej. Album w przystępny sposób  ilustruje obrzęd turków na przykładzie 16 straży grobowych – zwanych turkami, działających na terenie powiatu przeworskiego w miejscowościach: Dębów, Gorliczyna, Gorzyce, Gniewczyna Łańcucka, Gniewczyna Tryniecka, Grzęska, Jagiełła, Mirocin, Nowosielce, Przeworsk, Rozbórz, Sieniawa, Świętoniowa, Ujezna, Tryńcza, Żurawiczki. W wydawnictwie zamieszczone zostały zdjęcia archiwalne turków pochodzące z zasobów Muzeum w Przeworsku i zbiorów prywatnych. W części albumowej znalazły się fotografie wybrane spośród 4 tysięcy zdjęć wykonanych podczas 3- letniej dokumentacji zwyczaju, w okresie 2009-2011, podczas sezonów świątecznych, autorstwa: Katarzyny Ignas, Przemysława Górskiego, Krzysztofa Uchmana i Jerzego Wygody. Część tekstowa albumu zawiera m.in. wyjaśnienie i konotacje nazwy „turki”, próbę wyjaśnienia genezy turków w oparciu o nowe źródła historyczne i próbę wyjaśnienia wpływów orientalnych w zwyczaju, opis obrzędu trwającego od Wielkiego Piątku do Poniedziałku Wielkanocnego, opis stroju turków i zestawienie go z odświętnym strojem ludowym i mundurem historycznym, objaśnienie etosu turka.
        Wydanie albumu było najważniejszym celem projektu pn. „Turki – straże grobowe w powiecie przeworskim, dokumentacja zwyczaju”, finansowanym ze środków  Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, przy wsparciu Starostwa Powiatowego, Miasta Przeworska, Gminy Przeworsk, Gminy Tryńcza, Gminy Gać, Miasta i Gminy Sieniawa, Gminy Zarzecze. W ramach dokumentacji powstał również film nagrany podczas Wielkanocy tego roku, w którym znalazła się relacja z: rezurekcji w Gorliczynie, musztry paradniej w Przeworsku, pokazu musztry w Gniewczynie Łańcuckiej oraz zapis filmowy przemarszów w Grzęsce i parady w Świętoniowej. Albumowi towarzyszy wystawa złożona z 50 wybranych fotografii, pt. „Turki – straże grobowe w powiecie przeworskim, dokumentacja zwyczaju”, prezentowana aktualnie w Galerii „Magnez”. Wystawę będzie można obejrzeć również w okresie od czerwca do września 2012 r. w: siedzibie Urzędu Miasta w Przeworsku, Galerii „Pod Aniołem” w Tryńczy, Pałacu Dzieduszyckich w Zarzeczu, siedzibach Gminy Przeworsk i Gminy Gać oraz w Galerii „Pod Kapeluszem” w Sieniawie.
        Na spotkaniu z okazji promocji albumu obecni byli: Starosta Przeworski – Zbigniew Kiszka, Wicestarosta Przeworski – dr Leszek Kisiel, Sekretarz Rady Powiatu Przeworskiego – Mariusz Pieniążek, współwydawca albumu wiceprezes PROT-u – Jan Sołek, grafik – Krzysztof Motyka, a także autor zdjęć do wydawnictwa – Krzysztof Uchman oraz osoby zaproszone, mające swój udział w pracach przy powstawaniu albumu: Henryk Chruściel – dyrektor Trynieckiego Centrum Kultury w Tryńczy, Józef Rachwał – regionalista z Gniewczyny Trynieckiej, Maria i Edward Machowie -komendant turków z Grzęski wraz z małżonką, Anna Haładyj - dyrektor Biblioteki Pedagogicznej w Przeworsku, redaktorzy mediów regionalnych: Wioletta Żak (Gazeta Jarosławska) i Hubert Lewkowicz (Życie Podkarpackie). 
        W ramach projektu „Turki – straże grobowe w powiecie przeworskim, dokumentacja zwyczaju”, na przeworskim Rynku, w niedzielę 20 maja odbyła się „Powiatowa Parada Turków” – zjazd oddziałów turków z terenu powiatu. Uroczystość rozpoczęła się od mszy św. odprawianej w kościele Bazylice p.w. Ducha Św. w Przeworsku. Następnie 13 oddziałów turków przeszło defiladą na Rynek, gdzie po odebraniu meldunku, odegraniu polskiego hymnu i po wręczeniu pamiątkowych statuetek i albumów „Nasze turki” na ręce komendantów oddziałów i kapelmistrzów orkiestr, przez Panią Dyrektor Muzeum w Przeworsku – Bożenę Figielę i Starostę Przeworskiego – Zbigniewa Kiszkę, rozpoczęły się pokazy musztry paradnej. Wystąpiły oddziały z następujących miejscowości: Ujezna (pod dowództwem komendanta Jana Wilka), Sieniawa (komendant Grzegorz Siry), Tryńcza (komendant Ryszard Jędruch), Świętoniowa (komendant Andrzej Mirek), Gorzyce (komendant Adam Szwacz), Jagiełła (komendant Grzegorz Drzystek), Gniewczyna Łańcucka (komendant Grzegorz Rybak,) Gniewczyna Tryniecka (komendant Dariusz Dąbrowicz), Grzęska (komendant Edward Mach), Gorliczyna (komendant Roman Morawski), Dębów (Grzegorz Zardzewiały), Żurawiczki (komendant Andrzej Szczepański). Jako ostatni wystąpił oddział turków z Przeworska na czele z komendantem Dariuszem Malikiem. Poszczególnym oddziałom towarzyszyły lokalne orkiestry dęte: Tryniecka Orkiestra Młodzieżowa z Tryńczy pod kierownictwem Edwarda Myłka, orkiestra z Gniewczyny Łańcuckiej - pod kierownictwem Piotra Chmury, Gminna Orkiestra Dęta z Krasnego - pod kierownictwem Lesława Macha, strażacka orkiestra dęta ze Świętoniowej (kierownik Stanisław Rosół), parafialne orkiestry dęte z  Dębowa i Jagiełły. Imprezę poprowadzili: Katarzyna Ignas z Muzeum w Przeworsku, autorka albumu „Nasze turki” oraz powiatowy komendant turków – Jan Wilk z Ujeznej.

Zapraszamy do obejrzenia fotorelacji z imprez.

© Muzeum w Przeworsku Zespół Pałacowo-Parkowy