Aktualności
09.12.2009
Władca zimy - św. Mikołaj Biskup w tradycji i kulcie religijnym
scenariusz i realizacja wystawy - mgr Katarzyna Ignas
Św. Mikołaj z asystą, Przeworsk 5 grudnia 2008 r., fot. J. Sagan
Współczesny wizerunek będącego uosobieniem dobroci patrona: dzieci, ubogich, kobiet niezamężnych, zawodów związanych z wodą, sprzedawców, przybiera powszechnie formę brzuchatego krasnala, ubranego w czerwony kostium, gramolącego się z sań ciągniętych przez renifery. Tymczasem w polskiej tradycji funkcjonowała przez wieki postać świętego biskupa Mikołaja, opiekującego się bydłem i pasterzami, chroniącego przed wilkami, do którego zwracali się o pomoc pokrzywdzeni przesz los, opiewanego w legendach hagiograficznych – dobrotliwego patrona ratującego od zguby dziewice czy wyzwalającego z opresji tonących żeglarzy .
Przebrany św. Mikołaj: z brodą, w stroju biskupa – ornacie, z infułą na głowie i z pastorałem, w asyście Anioła i Diabła, odwiedzał dzieci w domach, wręczając im prezenty. Zwyczaj taki znany i kultywowany jest w Urzejowicach k. Przeworska, gdzie orszak Świętego Mikołaja wizytuje domy wieczorem w wigilię 6 grudnia.
Celem wystawy jest przedstawienie istniejących form kultu św. Mikołaja w regionie przemyskim, a także zwrócenie szczególnej uwagi na piękną polską tradycję osadzoną wokół postaci św. Mikołaja, na którą nałożyły się obce wcielenia w osobach powojennego świeckiego Dziadka Mroza i postkomunistycznego Santa Claus o pochodzeniu amerykańskim.
Wystawa dokumentuje ikonografię św. Mikołaja Biskupa z terenu diecezji przemyskiej, z kościołów noszących wezwanie św. Mikołaja. Na przykładzie zbioru pocztówek będzie można prześledzić jak ewoluował w kulturze obraz św. Mikołaja – Świętego Mikołaja – Mikołaja.
Materiał porównawczy stanowić będą przykłady ikon powstałych w kręgu kościoła wschodniego. Na Rusi św. Mikołaj nosił przydomek Cudotwórca, odbiera tam niezwykłą cześć, traktowany jest na równi z Chrystusem.
Wystawę zorganizowano ze zbiorów własnych muzeum, fotografii archiwalnych użyczonych przez pasjonatów – regionalistów, nabytków pozyskanych w toku badań na tematyką kultu św. Mikołaja Biskupa w regionie przemyskim, eksponatów z Muzeum Etnograficznego w Rzeszowie, Muzeum Okręgowego w Rzeszowie, Muzeum Kamienica Orsettich w Jarosławiu, Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej, Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie, Muzeum Etnograficznego w Krakowie.
Wystawa w Galerii „Magnez” połączona jest z wystawą pokonkursową prac – drugiej edycji konkursu plastycznego na kartkę świąteczną: „Św. Mikołaj widziany oczami dzieci”.
Przebrany św. Mikołaj: z brodą, w stroju biskupa – ornacie, z infułą na głowie i z pastorałem, w asyście Anioła i Diabła, odwiedzał dzieci w domach, wręczając im prezenty. Zwyczaj taki znany i kultywowany jest w Urzejowicach k. Przeworska, gdzie orszak Świętego Mikołaja wizytuje domy wieczorem w wigilię 6 grudnia.
Celem wystawy jest przedstawienie istniejących form kultu św. Mikołaja w regionie przemyskim, a także zwrócenie szczególnej uwagi na piękną polską tradycję osadzoną wokół postaci św. Mikołaja, na którą nałożyły się obce wcielenia w osobach powojennego świeckiego Dziadka Mroza i postkomunistycznego Santa Claus o pochodzeniu amerykańskim.
Wystawa dokumentuje ikonografię św. Mikołaja Biskupa z terenu diecezji przemyskiej, z kościołów noszących wezwanie św. Mikołaja. Na przykładzie zbioru pocztówek będzie można prześledzić jak ewoluował w kulturze obraz św. Mikołaja – Świętego Mikołaja – Mikołaja.
Materiał porównawczy stanowić będą przykłady ikon powstałych w kręgu kościoła wschodniego. Na Rusi św. Mikołaj nosił przydomek Cudotwórca, odbiera tam niezwykłą cześć, traktowany jest na równi z Chrystusem.
Wystawę zorganizowano ze zbiorów własnych muzeum, fotografii archiwalnych użyczonych przez pasjonatów – regionalistów, nabytków pozyskanych w toku badań na tematyką kultu św. Mikołaja Biskupa w regionie przemyskim, eksponatów z Muzeum Etnograficznego w Rzeszowie, Muzeum Okręgowego w Rzeszowie, Muzeum Kamienica Orsettich w Jarosławiu, Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej, Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie, Muzeum Etnograficznego w Krakowie.
Wystawa w Galerii „Magnez” połączona jest z wystawą pokonkursową prac – drugiej edycji konkursu plastycznego na kartkę świąteczną: „Św. Mikołaj widziany oczami dzieci”.
Katarzyna Ignas
zbiory Ryszarda Kapusty z Przeworska
Dziadek mróz w Przedszkolu, Przeworsk 1979 r.
Mikołaje z piernika, Wytwórnia Wyrobów Cukierniczych
Macieja Kuźniarowskiego z Jarosławia
Macieja Kuźniarowskiego z Jarosławia
Fotoreportaż z otwarcia wystawy