Strony internetowe Muzeum w Przeworsku używają cookies („ciasteczek”). Są one potrzebne do prawidłowego działania oraz używane do celów statystycznych. Korzystając z niniejszego serwisu internetowego wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Jeśli chcesz się dowiedzieć więcej lub zmienić ustawienia przeglądarki zapoznaj się z Polityką plików cookies.

Aktualności

09.12.2009
Władca zimy - św. Mikołaj Biskup w tradycji i kulcie religijnym

scenariusz i realizacja wystawy -  mgr Katarzyna Ignas



                           Św. Mikołaj z asystą, Przeworsk 5 grudnia 2008 r., fot. J. Sagan 

                 
  Współczesny wizerunek będącego uosobieniem dobroci patrona: dzieci, ubogich, kobiet niezamężnych, zawodów związanych z wodą, sprzedawców, przybiera powszechnie formę brzuchatego krasnala, ubranego w czerwony kostium, gramolącego się z sań ciągniętych przez renifery. Tymczasem w polskiej tradycji funkcjonowała przez wieki postać świętego biskupa Mikołaja, opiekującego się bydłem i pasterzami, chroniącego przed wilkami, do którego zwracali się o pomoc pokrzywdzeni przesz los, opiewanego w legendach hagiograficznych – dobrotliwego patrona ratującego od zguby dziewice czy wyzwalającego z opresji tonących żeglarzy  .
   Przebrany św. Mikołaj: z brodą, w stroju biskupa – ornacie, z infułą na głowie i z pastorałem, w asyście Anioła i Diabła, odwiedzał dzieci w domach, wręczając im prezenty. Zwyczaj taki znany i kultywowany jest w Urzejowicach k. Przeworska, gdzie orszak Świętego Mikołaja wizytuje domy wieczorem w wigilię 6 grudnia.
Celem wystawy jest przedstawienie istniejących form kultu św. Mikołaja w regionie przemyskim, a także zwrócenie szczególnej uwagi na piękną polską tradycję osadzoną wokół postaci św. Mikołaja, na którą nałożyły się obce wcielenia w osobach powojennego świeckiego Dziadka Mroza i postkomunistycznego Santa Claus o pochodzeniu amerykańskim. 
  Wystawa dokumentuje ikonografię św. Mikołaja Biskupa z terenu diecezji przemyskiej, z kościołów noszących wezwanie św. Mikołaja. Na przykładzie zbioru pocztówek będzie można prześledzić jak ewoluował  w kulturze obraz św. Mikołaja – Świętego Mikołaja – Mikołaja.
Materiał porównawczy stanowić będą przykłady ikon powstałych w kręgu kościoła wschodniego. Na Rusi św. Mikołaj nosił przydomek Cudotwórca, odbiera tam niezwykłą cześć, traktowany jest na równi z Chrystusem.
    Wystawę zorganizowano ze zbiorów własnych muzeum, fotografii archiwalnych użyczonych przez pasjonatów – regionalistów, nabytków pozyskanych w toku badań na tematyką kultu św. Mikołaja Biskupa w regionie przemyskim, eksponatów z Muzeum Etnograficznego w Rzeszowie, Muzeum Okręgowego w Rzeszowie, Muzeum Kamienica Orsettich w Jarosławiu, Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej, Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie, Muzeum Etnograficznego w Krakowie.  
     Wystawa w Galerii „Magnez” połączona jest z wystawą pokonkursową prac – drugiej edycji  konkursu plastycznego na kartkę świąteczną: „Św. Mikołaj widziany oczami dzieci”. 

Katarzyna Ignas




                                  Św. Mikołaj z Aniołkiem i Diabełkami, Urzejowice, l. 60. XX w.
                                  zbiory Ryszarda Kapusty z Przeworska


                                    
              Wizyta św. Mikołaja w Przedszkolu, Urzejowice 1955 r.




                                     Dziadek mróz w Przedszkolu, Przeworsk 1979 r.




                           Mikołaje z piernika, Wytwórnia Wyrobów Cukierniczych
                           Macieja Kuźniarowskiego z Jarosławia


Fotoreportaż z otwarcia wystawy


     



 























© Muzeum w Przeworsku Zespół Pałacowo-Parkowy